Türk vatandaşları için çocuk parası Kılavuzu
1. Genel Hususlar
Bu kılavuz Türk işçilerine hangi şartlar altında çocukları için çocuk parası alabilecekleri hakkında özet bilgi vermeyi amaçlamaktadır. Ayrıntılı bilgileri İş Ajansları’nın Aile Kasaları verir.
2. Alman çocuk parasını kim alır?
Almanya’da yaşayan yabancılar, geçerli ve uzun süreli oturma hakkı içeren bir izne sahip oldukları takdirde çocuk parası alırlar. Çalışarak para kazanma hakkı tanıyan belirli oturma izinleri de çocuk parası hakkı doğurabilirler. Size bu konuda ayrıntılı bilgiyi Aile Kasalarınız verir.
Aranan ikamet hukuku şartlarını yerine getirmeyen Türk vatandaşları, aşağıdaki hukuki düzenlemelere göre çocuk parası alırlar:
- Türk Alman Sosyal Güvenlik Anlaşması
- EWG/Türkiye arasındaki 3/80 numaralı Ortaklık Anlaşması;
- Geçici Avrupa anlaşması
Türk Alman Sosyal Güvenlik Anlaşması’na göre çocuk parası hakkı sadece, Almanya’da işsizlik sigortasına tabi bir işte işalan olarak çalışılan aylar için mevcuttur. Bu anlaşma anlamında aşağıda gösterilen kimseler de işalan sayılır: çalışmasının bitmesinden sonra Federal- ana-baba Parası ve ana-baba izni yasasına göre ana-baba izni alan kimseler veya Arbeitslosengeld I (ama Arbeitslosengeld II değil), hastalık parası, annelik yardımı veya benzeri yardımlar alan kimseler.
Türk Alman Sosyal Güvenlik Anlaşması’na göre işalan olmayan kimseler, EWG/Türkiye arasındaki 3/80 Numaralı Ortaklık Anlaşması’na göre başka nedenlerden dolayı Alman Sosyal Sigortası’nda sigorta yükümlüsü olarak çalıştıkları aylar için çocuk parası alabilirler. Bu ise örneğin Arbeitslosengeld II veya yasal Alman Emeklilik Sigortası’ndan rant aylığı alınması veya dilekçe sahibinin öğrenci olarak bir Alman yüksek okulunda kayıtlı olması hallerinde geçerlidir.
Geçici Avrupa Sosyal Güvenlik Anlaşması’na göre Türk vatandaşları, Almanya’da en az altı ay ikamet ettikleri takdirde çocuk parası alabilirler. Bu takdirde çocuk parası hakkı altı aylık bir sürenin dolmasından sonra doğar. Daha önceki süreler için çocuk parası hakkı ancak, Türk Alman Sosyal Güvenlik Anlaşması’nın veya EWG/Türkiye arasındaki 3/80 Numaralı Ortaklık Anlaşması’nın şartlarına göre mümkündür.
Daha ayrıntılı bilgiyi Aile Kasaları verir.
3. Hangi çocuklar için Alman çocuk parası alınabilir?
18. yaşın doldurulmasına kadar aşağıda belirtilen kimseler çocuk sayılır:
- Öz çocuklar (evlat edinilen çocuklar dahil) ve
- eşinin Türkiye’de yaşayan çocukları (üvey çocuklar). Ancak bu husus, eğer bu çocukları, işalan dış ülkede Almanya’daki işine başlamadan önce hanesine almışsa geçerlidir.
- eşinin çocukları (üvey çocuklar). Ancak bu husus, eğer bu çocukları, işalan Almanya’da hanesine almışsa geçerlidir.
Torunlar ve haneye bakım için alınan çocuklar, ancak işalan onları Almanya’da hanesine almışsa dikkate alınabilirler.
Türkiye’de yaşayan çocuklar için çocuk parası hakkı, sadece Almanya’da işsizlik sigortası yükümlülüğü bulunan bir işte işalan olarak çalışılan aylar için mevcuttur.
Türkiye’de yaşayan ve 18 yaşını dolduran bir çocuk, aşağıdaki hallerde dikkate alınır
- eğer bir okula veya yüksek okula gidiyorsa veya bir meslek öğrenimi yapıyorsa,
- eğer iki öğrenim bölümü arasındaki veya bir öğrenim bölümü ile askerlik veya askerlik yerine geçen hizmet arasındaki 4 aylık geçiş süresi içerisinde bulunuyorsa,
- eğer meslek öğrenimine, öğrenim yeri eksikliğinden dolayı başlayamıyor veya meslek öğrenimini devam ettiremiyorsa veya
- sürekli olarak bedensel, zihinsel ve ruhsal özürlü olduğundan dolayı, kendi geçimini kendisi sağlayamıyorsa.
Eger 18 yasindan büyük cocugunuz Almanya’da yasiyorsa, bahsi gecmis olan kosullar altinda talebiniz gecerlidir. Cocugunuz 21 yasini dolduruncaya kadar bazi sartlar altinda göz önünde bulundurulabilinir. Bu sartlar sunlardir: Cocuk bir is yerinde calismiyorsa ve Almanya’da bir is ve isci bulma kurumununda veya Issizlik parasi II adi altinda ödeme yapan veya baska ödeme yapan herhangi bir kurumda (Kooperatif/Belediye) is arayan olarak kayitli degilse. Prensip itibariyle Almanya’da yasayan cocuklar icin Cocuk Parasi adli brosür gecerlidir.
Eğer çocuğun kendi başına elde ettiği geliri belli bir takvim yılı içerisinde belirlenmiş olan gelir sınırını (2004 yılından 2009 yılına kadar: 7.680 Avro; 2010 yılından itibaren: 8.004 Avro) aşıyorsa, Almanya´da yaşayıp 18 yaşını doldurmuş olan ve meslek eğitimi gören veya geçici bir dönem içinde bulunan çocuklarla herhangi bir meslek veya işyeri bulunmayan şocuklar için çocuk parası talep hakkı yoktur. Türkiye´de yaşayan şocuklar için gelir sınırı 2004 yılından 2009 yılına kadar 3.840 Avro ve 2010 yılından itibaren 4.002 Avrodur.
Bir çocuğun gelir ve kazancına özellikle aşağıdaki unsurlar dahildir:
- bir meslek eğitimi ilişkisinden elde edilen gelir ile işalan veya kendi işinin sahibi olarak elde edilen gelir,
- ücret yerine geçen ödemeler, örneğin İşsizlik, hastalık ve annelik halinde yapılan ücret, rant aylığı ve diğer bakım ödemeleri gibi ödemeler,
- Kredi olarak verilmemiş olmaları halinde, ek öğrenim teşviki gibi ödemeler,
- Sermaye varlığından edinilen gelirler.
Çocuğa anne babasının yaptığı nafaka ödemesi dikkate alınmaz.
Evli ve 18. yaşını doldurmuş bir çocuğun anne ve babası, çocuğun evlendiği aydan itibaren esas itibariyle artık çocuk parası hakkına sahip değildir, çünkü evlenme tarihinden itibaren çocuğun geçimini sağlamakla artık anne ve baba değil, eş yükümlüdür. Daha yakın bilgiyi Familienkasse (Aile Kasası) verir.
Esas itibariyle cocuk parasi en fazla cocugunuz 25. yasini dolduruncaya kadar ödenir. Is arayan cocuklar icin yapilan ödemeler, cocugunuz 21. yasini doldurdugu ay itibariyle kesilir.
Cocugunuz askerlik veya askeri görevini hizmet karsiligi yapmis ise, cocuk parasi, egitim gören, gecici bir dönem icerisinde olan veya is arayan cocuklar icin yukarida bahsi gecen zaman dilimlerinin ötesinde de ödenebilinir. Bu takdirde çocuk parası ödeme süresi, anılan hizmet süresince uzar. Ancak askerlik hizmeti ve onun yerine geçen hizmet süresince çocuk parası ödenmez. Engelli çocuklar için ise çocuk parası engellik durumunun 25. yaşın dolmasından önce meydana gelmiş olması halinde yaşlılık sınırı dikkate alınmaksızın ödenmeye devam olunur.
4. Çocuk parasının miktarı ne kadardır?
Çocuk parasının miktarı, çocukların nerede oturduklarına
bağlıdır. Almanya’da oturan çocuklar için ödenen çocuk parası hakkı, Alman çocuk parası miktarı kadardır.
Bunların miktarı da aşağıda gösterildiği kadardır:
- birinci ve ikinci cocuklarin beherine ayda 184 Avro,
- ücüncü cocuk icin ayda 190 Avro, • ondan sonra gelen her cocuk icin ayda 215 Avro.
Türkiye’deki çocuklar için çocuk parası hakkı sadece dilekçe sahibi Türk Alman Sosyal Güvenlik Anlaşması’na göre işalan ise mevcuttur (bu hususla ilgili olarak bu kılavuzun 2 numaralı maddesine bakınız).
Türkiye’deki çocuklar ve Almanya’da sadece geçici olarak bulunan çocuklar için çocuk parası aşağıdaki miktarlardadır:
- ilk çocuk için ayda 5,11 Avro,
- ikinci çocuk için ayda 12,78 Avro,
- üçüncü ve dördüncü çocuğun her biri için ayda 30,68 Avro,
- sonraki her çocuk için ayda 35,79 Avro.
Sıra, çocukların yaşına göre belirlenir. Burada sadece gerçekten çocuk parası alma hakkı bulunan çocuklar göz önünde bulundurulur.
5. Bir çok şahsın aynı çocuk için çocuk parası talep etme hakkı bulunuyorsa, Alman çocuk parasını kim alır?
Aynı çocuk için sadece bir şahsa çocuk parası ödenir. Eğer hem anne ve hem de baba işalan olarak Almanya’da çalışıyorsa, müşterek ikametgâhta yaşayan çocuklar için çocuk parası, prensip olarak anne ve baba kendi aralarında kimi tayin etmişlerse ona ödenir.
6. Çokuk parası alma hakkı ne zaman başlar ve ne zaman sona ermektedir?
Çocuk parası, talep hakkının en az bir gün mevcut olduğu ay için ödenir.
Çocuk parası hakkı 4 yıl sonra zaman aşımına uğrar.
7. Çocuk parası için nereye ve nasıl dilekçe verilir?
Çocuk parası dilekçesi yazılı olarak, işçinin ikamet ettiği olduğu yerin Aile Kasası’na verilir. Gerekli dilekçe Formüleri „Çocuk parası dilekçesi” (KG 51) Aile Kasası’ndan alınabilir.
Başvuru formüleri özenli bir şekilde doldurulmalıdır. Sadece gerçekten hayatta olan çocuklar yazılacaktır.
İşalan olarak bir işte çalışıldığı takdirde, İşveren dilekçe formüleri üzerinde, bir çalışma ilişkisinin mevcut olup olmadığını ve “Bundesagentur für Arbeit” aidat ödenip ödenmediğini belgeleyecektir.
Doldurulmuş dilekçe formülerini gerekli belgelerle birlikte Aile Kasası’na şahsen verebilirsiniz. Dilekçe formülerindeki soruların cevaplandırılmaları ile ilgili olarak kuşkunuz olması halinde dilekçe formülerini şahsen vermeniz tavsiye olunur. Dilekçe formülerini, Aile Kasası’na posta ile veya bir başka şahısla de göndertebilir veya verdirtebilirsiniz. Ancak dilekçe yetkili Aile Kasasına gerçekten ulaştığı takdirde geçerli olarak verilmiş sayılır.
Dilekçe formülerindeki ve verilen diğer belgelerdeki bilgiler vergi sırrı olarak gizli tutulur.
8. Hangi belgelerin dilekçe ile birlikte ibraz edilmesi gereklidir?
Dilekçe sahiplerinin, o anda sahip oldukları ikamet iznini
kanıtlamaları gerekir (örneğin pasaportun fotokopisi ile). Dilekçe üzerinde belirtilen çocukların varlığı ve ikametgâhları resmi bir belge ile kanıtlanmak zorundadır. Almanya’da yaşayan çocuklar için „Haushaltsbescheinigung“ (Vordruck KG 3a) öngörülmüştür.
Yurdunuzda yaşayan çocuklar için aile fertlerini toplu olarak gösteren bir medeni hal belgesinin (KG 53) ibraz edilmesi gerekir. Medeni hal belgesi, dilekçe sahibinin nüfusta kayıtlı olduğu yerdeki Türk Sosyal Sigortalar Kurumu’nun şubesince tanzim olunur. Bir medeni hal belgesinde doğum tarihleri doğru kaydedilmemişse veya ölü çocuklar hâlâ kayıtlıysa, bu durumu talep edilmeksizin Aile Kasası’na bildirmek ve doğru bilgileri vermekle yükümlüsünüz.
Arbeitslosengeld I, hastalık parası, annelik parası, çocuk yetiştirme/ana-baba parası veya kıyaslanabilir ödemeleri kanıtlamak için yetkili kurumun bir bildirisinin veya belgesinin ibraz edilmesi gerekir.
Geçici Avrupa Sosyal Güvenlik Anlaşması’nın gerektirdiği ikametgah gereğinin yerine getirilmiş olduğu bir kira sözleşmesi veya ev sahibinin bir belgesi ile kanıtlanacaktır.
9. Çocuk parası nasıl ödenir?
Çocuk parası aylık olarak ve ait olduğu ay içerisinde ödenir. Ödeme, vereceğiniz bir banka hesabına havale edilmek suretiyle yapılır.
10. Çocuk parası alınması halinde nelere dikkat etmek gerekir?
Çocuk parası alan kimse, çocuk parası için kendi durumundaki ve çocuklarının durumlarındaki önemli olabilecek her değişikliği derhal Aile Kasası’na bildirmekle yükümlüdür. Bu yükümlülük, dilekçe hakkında henüz karar verilmemiş olsa bile mevcuttur. Bildirme yükümlülüğünü ihlal eden kimse sadece fazladan aldığı çocuk parasını geri ödemekle kalmaz, ayrıca para cezasını ve hatta hakkında ceza davası açılabileceğini hesaba katmak zorundadır.
Aile Kasası özellikle aşağıda belirtilen durumlarda derhal bilgilendirilmelidir.
- bir çocuk için başka bir merci tarafından çocuk parası veya kıyaslanabilir bir ödeme yapılıyorsa,
- bir çocuk için başka bir şahıs (örneğin Eş) çocuk parası veya kıyaslanabilir bir yardım alıyorsa,
- bir çocuk doğar, ölür veya ikâmetgâhını değiştirirse,
- eğer 18 yaşından büyük bir çocuk, evlenirse veya medeni halinde başka bir değişiklik olursa,
- eğer ebeveynden diğeri Almanya’da bir işe girerse,
- eğer iş ilişkisini iptal eder veya bir aydan daha uzun bir süre çalışma ücreti alamazsanız,
- eğer Almanya’yı terk ederseniz.
Yeni bir iş ilişkisine girilmesi halinde, bu hususun „Veränderungsanzeige“ (değişiklik bildirisi) adlı formüler ile yetkili Aile Kasası’na bildirilmesi zorunlud.
Almanya’yı kesin olarak terk eden ve daha çocuk parası hakkı olan kimselerin çocuk paraları, talep etmeleri halinde memleketlerine gönderilir. Ancak bu kimselerin Aile Kasası’na çocuk parası numaralarını ve adreslerini bildirmeleri gerekir.
11.Soru formüleri gönderilen kişinin neler yapması gereklidir?
Aile Kasası çocuk parası hakkı için gerekli şartların hâlâ var olup olmadığını her yıl bir kez inceler. Bu amaçla bir soru belgesi ile bir medeni hal belgesi (Familienstandsbescheinigung) formüleri gönderir. Soru belgesi, yetkili nüfus dairesi tarafından düzenlenen medeni hal belgesi ve muhtemel başka belgelerle birlikte Aile Kasası’na geri gönderilir.
12.Aile Kasası kararından ne zaman ve nasıl haberdar olunur?
Aile kasası prensip olarak kararları hakkında size yazılı bir bildiri göndererek bilgi verir. Çocuk parası aldığınız bir çocuk hakkında yapılan bir incelemeden sonra bu çocuk ile ilgili olarak çocuk parası bir değişiklik olmadan ödenmeye devam edilirse, size genel olarak yazılı bir bildiri gönderilmez.
13. Fazla alınan çocuk parası hangi durumlarda geri ödenmek zorundadır?
Haksız yere çocuk parası alan kimse bunu geri ödemek zorundadır. Bununla ilgili olarak Aile Kasası yazılı bir bildiri gönderir. Geri ödeme yükümlülüğü, Almanya’yı terk ettiğiniz takdirde de mevcuttur.
14.Aile Kasası’nın bir kararını doğru bulmadığınız takdirde ne yapılabilir?
Bir kararı kabul etmeyen kimse, buna karşı itirazda bulunabilir. Bir itiraz yapılması halinde bu itirazın, kararın bildirilmesinden itibaren bir ay içerisinde Aile Kasası’na yazılı olarak veya zapta geçirtmek suretiyle sözlü olarak yapılması gerekir. İtirazınız kabul edilemezse, size itirazınız ile ilgili olarak maliye mahkemesinde dava açmak suretiyle itiraz edebileceğiniz bir itiraz bildirisi gönderilir.
Bağlayıcı (kesinlik kazanmış) bir karara kural olarak artık itiraz edilemez. Aile Kasası’nın kesinlik kazanmış bir yaptığı ödemeyi geri talep hakkı sebebiyle, örneğin iş ücretine, banka hesaplarındaki paralara veya borçlunun sahip olduğu eşyalara haciz konulabilir. Bu sebepten dolayı Aile Kasası’ndan bir karar bildirisi alan her şahıs, derhal içeriğiyle mutabık olup olmadığını kontrol etmelidir. Bu husus, siz Almanya’yı terk ettikten sonra bir karar verilmesi halinde de geçerlidir.