Aile Birleşimi Türleri:
a) Evlilik ile aile birleşimi:
Yürürlükteki İkamet Yasasına göre evli eşi Almanya’da evlilik yaşamını sürdürmek üzere getirebilmek için ailenin geçimini sağlayacak yeterli gelir, uygun büyüklükte konut, en az 5 yıl oturma hakkına (Aufenthaltserlaubnis) veya yerleşme hakkına (Niederlassungserlaubnis) sahip olmak gerekmektedir. Yeni kanun, Almanya’ya gelecek eşin temel düzeyde Almanca bilmesi yönünde ilave bir şart getirmiştir.
Evlenmek üzere Almanya’ya gelecek olan eş, belirtilen şartlarda evlenme vizesi müracaatında bulunur (Visum zur Eheschließung). Evlenme vizesi ile gelenlerin bir ay içinde nikah işlemlerini tamamladıktan sonra evlilik oturum izni almak için ilgili Yabancılar Dairesine başvurmaları gerekir.
Yabancılar Yasası’nın 30’uncu maddesine göre, yabancı uyruklu kişinin aile birleşimi için gerekli yerleşim iznine (Niederlassungserlaubnis) sahip olmasının yanı sıra, oturma iznine (Aufenthaltserlaubnis) sahip olması durumunda da, diğer şartların da yerine getirilmesi koşuluyla, yurtdışındaki eşinin Almanya’ya gelebilmek için vize başvurusunda bulunması mümkündür.
b) Çocukların getirilmesi ile aile birleşimi:
Yukarıda belirtilen şartların yerine getirilmesi durumunda, henüz 16 yaşını doldurmamış çocuklara aile birleşimi vizesi verilebilir.
c) Gelir hesabı:
Alman yabancılar daireleri, Sosyal Kanun Kitabı 5’inci bölümünün (5. Sozialgesetzbuch) sosyal yardım (Hartz) aylık ödemelerine ve konut/kira masraflarına yüzde 10 – 20 arasında miktar ilave etmekle ortaya çıkan rakamı, aileyi geçindirmek için gereken aylık gelir olarak, aile birleşimi için şart koşmaktadır.
Örnek : Bir kişinin, Türkiye’den eşini ve 15 yaşındaki çocuğunu aile birleşimden yararlanarak Almanya’ya getirmek için başvuruda bulunduğu ve kira masraflarının 300 EUR olduğu düşünülürse, kendisinden en az ;
Kendisi için 347 EURO
- gelecek olan ikinci şahıs için 311 EURO
- çocuk için 276 EURO
- kira masrafları 300 EURO
- yüzde 10 = toplam 1.357,40 EUR tutarında gelire sahip olduğunu belgelemesi istenecektir. Bir başka ifadeyle, Yabancılar Dairesi, gereken vizenin verilmesi için yaklaşık 1.400 EURO civarında aylık gelirin belgelendirilmesini şart koşacaktır.
d) Alman vatandaşları için aile birleşimi:
Aile geçimini sağlama yükümlülüğü evvelce aile birleşimi için Alman vatandaşlarına şart koşulmaz iken, yeni Alman İkamet Yasası Alman vatandaşlarını da bu yükümlülük kapsamına almıştır.
Çocukların nüfusa kayıt ve pasaport işlemleri ile vatandaşlık durumları:
Çocukların nüfusa kayıt işlemleri
Almanya’da yaşayan Türk vatandaşları, çocuk sahibi olmaları halinde, en geç 60 gün içinde, aşağıdaki belgelerle birlikte en yakın Türk Başkonsolosluğuna başvurarak nüfusa kayıt işlemi yaptırmakla yükümlüdürler:
- Çocuğun doğum belgesinin aslı (internationale Geburtsurkunde)
- Babanın ve annenin nüfus cüzdanı
- Anne ve babanın pasaportları
- Evlenme cüzdanı
- Çocuğun Türk Kimlik Cüzdanı alması için anne veya babasının şahsen başvurması gerekmektedir.
- Eşlerden birinin yabancı uyruklu olması halinde bildirimin mutlaka Türk vatandaşı olan eş tarafından yapılması gerekmektedir.
- Kimlik cüzdanı düzenlenmesi için yeni doğan çocuğun Başkonsolosluğa götürülmesine gerek yoktur. Ancak, çocuk için ayrı pasaport düzenlenecekse, pasaportta yer alacak fotoğraf için çocuğun da Başkonsolosluğa götürülmesi gerekir.
- Evlilik öncesinde veya nikah tarihini izleyen 300 gün içinde gerçekleşen doğumlarda, anne ve babanın birlikte müracaat etmesi gerekmektedir. Keza, evlilikdışı doğan çocuklar için babalığın tanınması işlemleri yapılırken, anne ve babanın birlikte müracaatı gerekmektedir
Çocukların pasaport işlemleri
- Türk mevzuatına göre çocuklar, 18 yaşını dolduracakları tarihe kadar anne ve babalarının müşterek velayeti altındadır. Bu nedenle, çocukların ayrı pasaport alabilmeleri için anne ve babanın her ikisinin de muvafakatı gerekmektedir. Eşlerin Başkonsolosluklarımıza birlikte gelme imkanına sahip olmamaları halinde, Başkonsolosluğa gelen eşin, diğer eşin bir başka Başkonsoloslukta veya noterlikte düzenlettiği muvafakatnameyi ibraz etmesi zorunludur.
- Çocukların, pasaport işlemleri için her defasında ebeveynleriyle birlikte Başkonsolosluğa gitmeleri gerekmemektedir. Bunun için, çocukların anne ya da babasının Başkonsolosluğa giderek çocukların 18 yaşına gelene kadarki pasaport işlemleri için eşini yetkili kıldığına dair bir belge imzalaması pratik bir çözüm oluşturmaktadır.
- Çocukların eşlerden birinin pasaportunun refakat hanesine kaydedilmesi veya refakat hanesinde çocuk kaydı bulunan bir pasaportun geçerlilik süresinin uzatılabilmesi için, diğer eşin de muvafakati gerekmektedir. Bu işlem için de, eşlerin birlikte gelememeleri halinde, yukarıdaki yöntemle bu muvafakatnamenin bir başka Başkonsoloslukta veya noterlikte düzenlenmesi mümkün olduğu gibi, muvafakatname verecek eşin, diğer eşe ait pasaportla Başkonsolosluğa gelerek, eşinin pasaportunun refakat hanesine çocuk kaydı yaptırması veya refakat hanesinde çocuk kaydı bulunan eşe ait pasaportun geçerlilik süresini uzattırması mümkündür. Bir başka deyişle, eşlerden birinin kendi muvafakatini vererek çocuklarını diğer eşe ait pasaporta kaydettirmesi veya refakat hanesinde çocuk kaydı bulunan eşine ait pasaportun geçerlilik süresini uzattırması mümkündür.
- Burada önemle vurgulanması gereken husus, eşlerden sadece birinin kendi pasaportuna çocuk kaydettirme işlemi yaptıramayacağı, 18 yaşından küçük çocuklarına ait müstakil pasaportların geçerlilik süresini tek başına uzattıramayacağı, keza, kendi pasaportunda çocuk kayıtlı olması halinde tek başına Başkonsolosluğa gelerek bu pasaportunu yeniletemeyeceği ve geçerlilik süresini uzattıramayacağıdır.
- Bu şartlar, ancak boşanma, eşlerden birinin vefatı veya herhangi bir sebeple çocukların velayetinin mahkeme kararıyla sadece bir eşe verilmesi halinde aranmayacaktır.
Çocukların vatandaşlık durumları:
- Türk vatandaşı bir anneden veya babadan dünyaya gelen çocuklar, diğer eşin uyruğu ne olursa olsun Türk vatandaşı olurlar.
- Her ikisi de Türk vatandaşı olan çiftlerin evlilik birliği içerisinde dünyaya gelen çocukları babanın nüfus kütüğüne, babanın soyadı ile kaydedilir. Erkeğin Türk, kadının yabancı ülke vatandaşı olması halinde de kayıt işlemi bu şekilde yapılır. Kadının Türk, erkeğin Alman vatandaşı olması halinde ise çocuk annesinin nüfus kütüğüne babasının soyadıyla kaydedilir.
- Çocuğun annesinden veya babasından dolayı bir başka ülke vatandaşlığını da kazanmış olması halinde, bu husus da ayrıca nüfus kütüklerine işlenir. Bu şekilde doğuştan itibaren anne veya babasının uyruğuna bağlı olarak Alman vatandaşlığını kazanan çocuklar, ömür boyu çifte vatandaş statüsüne sahip olurlar.
- Öte yandan, Almanya’da 8 yılı aşan süreyle ve yasal statüye sahip olarak ikamet eden Türk ailelerin bu ülkede doğan çocukları, doğumla birlikte Alman vatandaşlığına hak kazanır ve hemen Alman vatandaşlarına mahsus kimlik belgeleri edinebilirler. Ebeveynler, bu durumdaki çocuklarını da Türk nüfusuna kaydettirmekle yükümlüdür. Bu şekilde, Almanya’da yasal olarak ikamet eden bir Türk ailesinin çocuğu olarak Almanya’da doğmuş olmaktan dolayı aynı zamanda Alman vatandaşı olan çocuklar, Alman mevzuatına göre, 18 yaşına geldiklerinde Alman ya da Türk vatandaşlığından birini seçmek durumunda kalacaklardır. Türk vatandaşlığının tercih edildiği bildirilmesi durumunda Alman vatandaşlığı ortadan kalkar. En geç 23 yaşını dolduruncaya kadar Alman makamlarına bir tercih bildiriminde bulunulmaz ise Alman vatandaşlığı yine kaybedilir.
Çocuk kaçırma olayları ve evlat edinme:
Çocuk kaçırma olayları:
- Anne ve babalar, reşit olmayan çocuklarının velayet hakkına sahiptirler. Evli olan ebeveynlerde velayet ortaktır. Boşanmış ebeveynlerde de velayet hakkının müştereken kullanılması, sadece Alman aile hukukuna göre mümkün olduğu gibi, bu hak mahkeme kararıyla yalnızca anneye veya babaya da verilebilir.
- Reşit olmayan bir çocuğun, velayet hakkına sahip olan diğer ebeveynin izni olmadan Almanya sınırlarından çıkarılması veya kaçırılması, Alman Ceza Kanunu’nun 235., Türk Ceza Kanununun ise 234. maddesine göre suç teşkil etmektedir. Böyle durumlarda, derhal Almanya ve Türkiye’de savcılığa veya polis şubelerine başvurarak suç duyurusunda bulunmak gerekir.
- Çocuk yurtdışına kaçırılmış ise, eşlerden biri, Uluslararası Çocuk Kaçırmanın Hukuki Veçhelerine Dair Lahey Sözleşmesi (sözleşmeye ilişkin etraflı bilgilere internette: https://www.mevzuat.adalet.gov.tr/html/26768.html adresinden erişilmesi mümkündür) çerçevesinde, çocuğun bulunduğu ülkeden geri getirilmesini talep edebilir. Bu tür başvuruların Almanya’da aşağıdaki makama iletilmesi gerekmektedir.
- Generalbundesanwalt beim Bundesgerichtshof Zentrale Behörde nach dem Sorgerechtsübereinkommens- Ausführungsgesetz Brauerstr. 30, 76135 Karlsruhe Tel.: 0721/81910 Faks: 0721/8191590 e-mail:poststelle@generalbundesanwalt.de
Evlat edinme:
Almanya da evlat edinmek isteyen aileler Gençlik Dairesi’ne (Jugendamt) başvurmalıdırlar. Türkiye’den evlat edinmek isteyen ailelerin ise Başbakanlık Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu’na veya her ilimizde bulunan Sosyal Hizmetler ve Çocuk Esirgeme Kurumu İl Müdürlüklerine başvurmaları gerekmektedir. Bu konuda Türk ve Alman kanunlarındaki düzenlemelerin yanında, Almanya ve Türkiye’nin de taraf olduğu “Çocukların Korunması ve Ülkelerarası Evlat Edinme Konusunda İşbirliğine Dair Sözleşme” hükümleri geçerlidir.