ARALIK / 2005
22.05.1985 tarihli, 3201 sayılı “Yurtdışında Bulunan Türk Vatandaşlarının Yurtdışında Geçen Sürelerinin Sosyal Güvenlikleri Bakımından Değerlendirilmesi Hakkında Kanun” un 3. Maddesi, 06.08.2003 tarih, 25191 sayılı Resmi Gazete’ de yayımlanan 4958 sayılı Kanunun 56. maddesi ile yeniden düzenlenmiş ve bu düzenleme ile vatandaşlarımıza yurtdışında iken borçlanma hakkı tanınmıştır.
1 – YURTDIŞINDA GEÇEN HİZMETLERİN BORÇLANILMASINA İMKAN SAĞLAYAN 3201 SAYILI KANUNUN AMACI NEDİR?
22.5.1985 tarihinde yürürlüğe giren 3201 sayılı Kanun ile; vatandaşlarımızın yurtdışında geçen çalışma sürelerinin sosyal güvenlikleri bakımından değerlendirilmesi amaçlanmıştır.
2 – 3201 SAYILI KANUNDAN KİMLER YARARLANABİLİR?
18 yaşından sonra yurtdışında Türk vatandaşı olarak çalışma süresine sahip olan kişiler; Kanundan yararlanabilirler. Yurtdışında Türk vatandaşı olarak geçmeyen süreler borçlandırılamaz.
3 – BORÇLANMA HAKKINDAN KİMLER YARARLANAMAZ?
1 – Göçmen olarak yurda gelenler, yurtdışında çalıştıkları sürede Türk vatandaşı olmadıkları için,
2 – 2147 ve 3201 sayılı Kanun ile diğer sosyal güvenlik kanunlarına göre kendilerine veya hak sahiplerine aylık bağlanmış olanlar ile aylık bağlanması için müracaat edip de aylığa hak kazanmış durumda bulunanlar,
3 – 506 sayılı Kanunun 7inci maddesine istinaden geçici olarak yurtdışına çalışmak üzere gönderilenler,
4 – istisna akdi çerçevesinde Almanya’da istihdam edilenler,
5 – Sosyal güvenlik sözleşmesi akdedilmemiş ülkelerde iş üslenen Türk işverenler tarafından yurtdışına götürülen ve yurtdışında çalıştıkları sürede topluluk sigortasına tabi olanlar,
6 – Türk vatandaşlığının iktisabından önce geçen süreleri değerlendirmek isteyenler,
Bu Kanundan yararlanamayacaklardır.
Yurtdışı hizmet borçlanması yapmış fakat daha sonra Türk vatandaşlığından çıkarılmış veya vatandaşlık hakkını kaybetmiş olanlara bu Kanuna göre borçlandıkları hizmetleri dikkate alınarak aylık bağlanmayacak, aylık bağlandıktan sonra Türk vatandaşlığından çıkmaları durumunda da bağlanmış bulunan aylıkları durdurulacaktır.
4 – YURTDIŞINDA ÇALIŞILMAYAN SÜRELER BORÇLANILABİLİR Mİ?
Yurtdışında çalışma süreleri arasında veya sonunda her birinde 1 yıla kadar olan işsizlik süreleri (çalışılmayan süreler) ile ev kadını olarak geçen süreler de borçlanılabilir.
5 – YURTDIŞINDA GEÇEN HİZMETLERİN NE KADARI BORÇLANILABİLİR?
Yurtdışı hizmetinin borçlanılması isteğe bağlı olduğundan; vatandaşlarımız çalışma sürelerinin tamamını veya istedikleri kadarını borçlanabilirler.
6 – BORÇLANILACAK HİZMETLERİN BELGELENMESİ ZORUNLU MUDUR?
Yurtdışı çalışmalarını borçlanmak isteyen vatandaşlarımız, borçlanacakları süreleri belgelemek zorundadırlar.
7 – BORÇLANMAK İÇİN BAŞVURULACAK KURULUŞLAR?
A-Halen Yurtdışında bulunanlar;
- a) Yurtdışına çıkmadan önce Türkiye’de herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi çalışması olmayanlar Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığına,
- b) Yurtdışına çıkmadan önce Türkiye’de son defa prim, kesenek ve karşılık ödenen sosyal güvenlik kuruluşuna,
- c) Ev kadınları Bağ-Kur’a
B -Türkiye’ye Döndükten Sonra Yurtdışında Geçen Hizmetlerini Borçlanmak İsteyenler,
- a) Herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmayanlar, Sosyal Sigortalar Kurumu Başkanlığına,
- b) Müracaat tarihinde çalışmakta olanlar tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,
- c) Başvuru tarihinde herhangi bir sosyal güvenlik kuruluşuna tabi olmamakla birlikte Türkiye’ ye döndükleri tarihten sonraki çalışmalarından dolayı son defa tabi oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,
- d) Hizmetlerinden bir kısmını yurtdışında iken borçlananlardan kalan hizmetlerini Türkiye’ ye döndükten sonra borçlanmak isteyenler ilk borçlanmayı yapan sosyal güvenlik kuruluşuna,
- e) Ev kadınları Bağ-Kur’a,
Sürelerinin bir kısmını çalışarak geçirmiş olan ev kadınları, ev kadını olarak geçen süreleri için Bağ-Kur’a, çalışılan süreleri içinde yukarıdaki (A) , (B) maddelerine göre durumlarına uygun düşen Sosyal Güvenlik Kuruluşuna, kendilerine veya hak sahiplerine kısmi aylık bağlanmış olanlar aylık almakta oldukları sosyal güvenlik kuruluşuna,
Yazılı olarak başvurarak borçlanabilirler.
8 – HALEN YURTDIŞINDA BULUNAN VE 3201 SAYILI KANUNA GÖRE KURUMUMUZA BORÇLANACAK VATANDAŞLARIMIZ NEREYE BAŞVURABİLİRLER?
Halen yurtdışında bulunan ve yurtdışında geçen çalışma sürelerini Sosyal Sigortalar Kurumuna borçlanacak vatandaşlarımızın 3201 sayılı Kanuna göre borçlanma taleplerini Türkiye’de bildirecekleri ikamet adreslerinin bulunduğu ildeki Sigorta İl / Sigorta Müdürlüklerine yapmaları gerekmektedir.
Sosyal Sigortalar Kurumundan kısmi aylık alanlar ise borçlanma taleplerini SSK Başkanlığı Sigorta İşleri Genel Müdürlüğü Yurtdışı İşçi Hizmetleri Daire Başkanlığına yapmaları gerekmektedir.
9 – HAK SAHİPLERİ NEREYE VE NASIL BAŞVURABİLİRLER?
Yurtdışında çalışmakta iken ya da Türkiye’ ye döndükten sonra ölen sigortalının hak sahipleri borçlanmak için başvurulacak kuruluşlarla ilgili bölümde belirtilen ve ölenin durumuna uygun sosyal güvenlik kuruluşuna, yazılı olarak müracaat etmek suretiyle bu Kanunla getirilen haklardan yararlanabileceklerdir.
Ölenin yurtdışındaki hizmetleri aylık bağlanması için yeterli ise öncelikle bu hizmetler Kanunda ön görüldüğü şartlarla borçlandırılacaktır. Ölenin yurtdışında geçen hizmetlerinin tamamı borçlandırıldığı halde aylık bağlanamıyorsa bu taktirde hak sahipleri ölenin askerlik hizmetlerini borçlanabileceklerdir.
Hak sahiplerine, borcun tamamen ödenmesinden sonra yapacakları yazılı tahsis talep tarihini takip eden aybaşından itibaren aylık bağlanacaktır.
10 – BORÇLANMA İÇİN BAŞVURU SÜRESİ VAR MIDIR?
Anayasa Mahkemesinin gerekçeli kararının yayımlandığı tarihte (25.04.2003)yurtdışında çalışmakta olanlar ile daha sonra yurtdışında çalışacak olanlar yurtdışında iken ya da yurda döndükten sonra durumlarına uygun sosyal güvenlik kuruluşuna başvurarak borçlanabilirler,bunlardan müracaat süresi koşulu aranmaz.
25.04.2003 (dahil) ve daha sonraki bir tarihteki talebi esas alınarak sosyal güvenlik sözleşmeleri uygulanmak suretiyle sosyal güvenlik kanunlarına göre malullük ya da yaşlılık sigortasından kısmi aylık bağlanmış olanlar ile bağlanacak olanlar da müracaat süresi aranmaksızın yurtdışı hizmet borçlanması yapabilirler.
Yurtdışında çalışırken 06.08.2003 (dahil) tarihinden sonra ölenlerin hak sahipleri durumlarına uygun sosyal güvenlik kuruluşuna başvurarak borçlanabilirler.
06.08.2001 (dahil) – 05.08.2003 (dahil) tarihleri arasında ölenlerin hak sahipleri ölüm tarihinden itibaren 2 yıl içerisinde müracaat etmeleri koşulu ile yurtdışı hizmet borçlanması hakkından yararlanabilirler.
Yurtdışında çalışmakta iken ya da Türkiye’ ye döndükten sonra ölen sigortalıların hak sahipleri ölenin durumuna uygun sosyal güvenlik kuruluşuna, yazılı olarak müracaat ederek borçlanabilirler.
11 – YURTDIŞINDA BULUNAN VATANDAŞLARIMIZ 3201 SAYILI KANUNA GÖRE BORÇLANMA MÜRACAAT FORMLARINI NEREDEN TEMİN EDEBİLİRLER?
Yurtdışında bulunan vatandaşlarımızdan 3201 sayılı Kanundan yararlanmak isteyenler; İnternet’te Kuruma ait Web sayfasında (www.ssk.gov.tr) yer alan “Formlar ve Dilekçeler” bölümündeki dilekçe ve beyan taahhüt belgesini doldurup ilgili Sigorta İl / Sigorta Müdürlüğüne gönderebilirler.
12 – PRİM İADESİ YAPILAN SÜRELER BORÇLANILABİLİR Mİ?
Almanya’da geçen sigortalılık sürelerine ait primlerinin iadesi; borçlanma için engel değildir.
13 – KISMİ AYLIK ALANLAR BORÇLANABİLİR Mİ?
Sosyal Güvenlik Sözleşmesi uygulanarak, kısmi aylık bağlanan vatandaşlarımız da, kısmi aylıklarını tam aylığa çıkarmak için borçlanma yapabilirler.
14 – BORÇLANMA İÇİN ÖDENECEK DÖVİZ NE KADARDIR?
10.05.2005 tarihinden itibaren borçlanılacak her gün için ödenmesi gereken miktar 3,5 ABD Dolarıdır.
15 -10.05.2005 – 05.12.2005 TARİHLERİ ARASINDA 5 ABD DOLARI ÜZERİNDEN BORÇLANAN VE BORCUNU ÖDEMEYEN VATANDAŞLARIN GÜNLÜK BORÇ MİKTARI KAÇ DOLAR OLACAKTIR?
Belirtilen sürede 5 ABD Doları üzerinden borçlanması yapılan vatandaşlarımızın borçlarını ödememesi halinde günlük borç miktarı 3,5 ABD Doları üzerinden yeniden hesaplanacaktır. Vatandaşlarımız günlük 5 ABD Dolarını bir dilekçe ile borcu tahakkuk ettiren Müdürlük veya Genel Müdürlüğe müracaat ederek 3,5 ABD Dolarına göre yeniden hesaplatabileceklerdir.
16 – 10.05.2005 – 05.12.2005 SÜRESİNDE 5 ABD DOLARI ÜZERİNDEN BORCUNUN BİR KISMINI
VEYA TAMAMINI ÖDEYENLER BORÇLARINI 3,5 ABD DOLARI ÜZERİNDEN YENİDEN
HESAPLATABİLİRLER Mİ ?
Belirtilen sürede 5 ABD Doları üzerinden ödeme yapan vatandaşlarımız dilerlerse 06.12.2005 tarihinden itibaren 6 ay içinde müracaat etmek kaydıyla borçlanmalarını 3,5 ABD Doları üzerinden yeniden hesap edilmesini ve aradaki farkın iadesini isteyebilirler.
Belirtilen sürede 5 ABD Doları üzerinden borçlanarak taraflarına aylık bağlanmış olanlar da 6 aylık süre içinde
talepte bulunmak kaydıyla borçlarını günlük 3,5 ABD Doları üzerinden hesaplanmasını ve aradaki farkın taraflarına iadesini isteyebileceklerdir.
17- BORÇ NE KADAR ZAMANDA ÖDENMELİDİR?
Ödemek için bir süre bulunmamaktadır. Vatandaşlarımız tahakkuk ettirilen borçlarını istedikleri zaman ödeyebilirler. Ancak; borç ödenmedikçe borçlandırılan süreler değerlendirilemeyeceği gibi ödenecek günlük döviz miktarının değiştirilmesi halinde, ödenmeyen süreler için değiştirilen günlük döviz miktarı geçerli olacaktır.
18 – BORÇLANMA SÜRELERİ İLE BAĞLANAN AYLIK YURTDIŞINDA İKEN KESİLİR Mİ?
3201 sayılı Kanuna göre borçlanılan süreler de dikkate alınarak bağlanan aylık daha sonra yurtdışına çıkma veya yurtdışında bulunma sebebiyle kesilmez. Ancak; bu Kanun hükümlerinden yararlanmak suretiyle aylık bağlananlardan tekrar yurtdışında çalışmaya başlayanların çalışmaya başladıkları tarihi takip eden aybaşından itibaren aylıkları kesilir.
19-YURTDIŞI BORÇLANMASI YAPILARAK KURUMUMUZCA BAĞLANAN AYLIKLAR HANGİ HALLERDE DURDURULMAKTADIR?
Yurtdışı borçlanması yapılarak bağlanan aylıklar tarafınızdan / vekil tayin ettiğiniz kişi tarafından PTT’den 4 ay, banka şubelerinden 6 ay içerisinde alınmadığı taktirde durdurulmaktadır. Aylıkları durdurulanlardan Vukuatlı Nüfus Kayıt Örnekleri istenmekte ayrıca aylıkların geçerli olup olmadığı hususunda irtibat kurumları ile yazışmaya geçilmektedir. Borçlanılan sürelerin dikkate alınarak aylık bağlanabilmesi için yurda kesin dönüş yapmış olmak şarttır. Yurda kesin olarak döndüklerini beyan ettikleri yada aylık talebinde bulundukları tarihte yurtdışında çalıştıkları veya ikamete dayalı sosyal yardımlardan yararlandıkları tespit edilenler kesin dönüş yapmamış sayılmaktadır. Bunların aylıkları bağlanış tarihinden itibaren iptal edilmekte ödenen aylıklar ödemelerin yapıldığı tarihten borcun ödeneceğinin beyan edileceği tarihe kadar yasal faiz uygulanmak suretiyle tahsil edilmektedir.
