04 Mayıs 2006 Perşembe
Kim, ne zaman ve nasıl emekli olacak? Hürriyet’ten Şükrü Kızılot, yeni sistemin tüm ayrıntıları ve önceki sistemi okuyucuları için yazdı.
Yeni sistem, eski sistem, ondan önceki sistem, daha önceki sistem derken, vatandaşın kafası “emeklilik” konusunda iyice karıştı. İşçisi, memuru ve Bağ-Kur’lusu, durumunu merak ediyor. Bunların emeklilik durumları, mevcut sisteme ve 1 Ocak 2007’de yürürlüğe girecek yeni sisteme göre, nasıl olacağını Hürriyet Gazetesinden Şükrü Kızılot yazdı;
MEVCUT SİSTEME GÖRE MEMUR
a) 8 Eylül 1999 Öncesinde İşe Başlayanlar
Kadın 20, erkek ise 25 tam yıl prim ödeyerek emekli olabiliyor.
Yalnız, 23 Mayıs 2002 itibariyle, emekliliğine 2 yıl ve daha az kalanlar; erkek ise 44, kadın ise 40 yaşında emekliliğe hak kazanıyor. Bu süre, emekliliğine 3 yıl kalanlar için erkeklerde 45, kadınlarda 41 oluyor. Süre 4 yıl, 5 yıl diye arttıkça yaş da 46-42, 47-43… diye yükseliyor.
b) 8 Eylül 1999 ve Sonrası İşe Başlayanlar
8 Eylül 1999 ile 31 Aralık 2006 tarihleri arasında işe başlayan memurlar da emeklilik için; kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş ve 25 tam yıl prim ödenmesi koşulu aranıyor.
MEVCUT SİSTEME GÖRE SSK’LILAR
a) 8 Eylül 1999 Öncesinde SSK’lı Olanlar
Kademeli emeklilik uygulamasına göre;
Kadınlar; 20 yıllık sigortalı süresini doldurmak koşuluyla, sigorta başlangıç tarihlerine göre, 5 bin ile 5 bin 975 gün arasında prim ödeyerek, 40-56 yaş arasında;
Erkekler; 25 yıllık sigortalı süresini doldurmak koşuluyla, sigorta başlangıç tarihlerine göre, 5 bin ile 5 bin 975 gün arasında prim ödeyerek, 44-58 yaş arasında,
SSK’dan emekli olabilecekler.
b) 8 Eylül 1999 ve Sonrası SSK’lı Olanlar
8 Eylül 1999 ile 31 Aralık 2006 arasında SSK’lı olan kadınlar 58, erkekler 60 yaşını doldurduklarında, 7 bin gün prim ödemiş olmak koşuluyla emekli olabilecekler.
MEVCUT SİSTEME GÖRE BAĞ-KUR’LULAR
a) 8 Eylül 1999 Öncesinde Bağ-Kur’lu Olanlar
Kademeli emeklilik hükümlerine göre, kadınlar 20 tam yıl (7 bin 200 gün), prim ödeme koşulunu sağlayacakları tarihe göre 40-55 yaş arasında; erkekler ise 25 tam yıl (9 bin gün) prim ödemiş olma koşulunu sağlayacakları tarihe göre 44-58 yaş arasında, emekli olabilecekler.
b) 8 Eylül 1999 ve Sonrası Bağ-Kur’lu Olanlar
8 Eylül 1999 ile 31 Aralık 2006 tarihleri arasında Bağ-Kur sigortalısı olan kadınlarda 58, erkeklerde 60 yaş ve 25 tam yıl (9 bin gün) prim ödemiş olmak koşulu aranıyor.
YENİ SİSTEME GÖRE EMEKLİLİK
1 Ocak 2007’den İtibaren Sigortalı Olanlar:
Yeni sistemde, tek çatı altında toplanan bir sosyal güvenlik uygulaması olacak. 1 Ocak 2007’den önce memur, SSK’lı ve Bağ-Kur’lu olanlar, yukarıdaki durumlarına göre emekli olacaklar.
Yeni sisteme göre emeklilik için, kadınlarda 58, erkeklerde ise 60 yaşını doldurmaları ve en az 9 bin gün prim ödemiş olma koşulu aranacak. Şu anda kadınlarda 58, erkeklerde 60 olarak uygulanan emeklilik yaşı, ilk kez 1 Ocak 2007’den itibaren sigortalı olanlar da 2036’ya kadar değişmeyecek. 2036’dan itibaren emekli olacaklarda, kademeli olarak her iki yılda bir yaş artırılarak 2048’de kadın ve erkek için 65 yaşta eşitlenecek.
9 bin prim ödeme günü, ilk kez 1 Ocak 2007’den itibaren sigortalı olacaklarda aranacak. Şu anda, prim ödeme gün sayısı, Emekli Sandığı ve Bağ-Kur’da 9 bin gün olmasına karşın, SSK’da 7 bin gün olarak uygulanıyor. SSK’lılar için 9 bin güne, 20 yılda kademeli olarak geçilecek. 9 bin günlük prim ödeme gün sayısı, ilk kez 2007’de sigortalı olacaklar için 7 bin 100 gün olacak. 2008’den itibaren buna her yıl 100 gün eklenecek. 20 yıl sonra 9 bin güne ulaşarak, Bağ-Kur ve Emekli Sandığı ile eşitlenecek.
’Erken yaşlanana’ erken emeklilik de olacak
İLK kez 31 Aralık 2006’dan sonra sigortalı olacak kadınlar 61, erkekler ise 63 yaşını doldurmak ve en az 5 bin 400 gün prim ödemiş olmak koşuluyla da yaşlılık aylığından yararlanabilecekler. Ancak 61 ve 63 yaşları, 2036’dan itibaren emekli olacaklarda, kademeli olarak her iki yılda bir yaş artırılacak. 2048’den itibaren ise kısmi yaşlılık aylığı için kadın ve erkek de 68 yaşını doldurmuş olma koşulu aranacak.
50 yaşını dolduran ve erken yaşlandığı tespit edilenlere, yaş dışındaki diğer koşulları sağlamaları halinde yaşlılık aylığı bağlanacak.
Emekliliğe hak kazanan çalışmaya devam etse de yasadan etkilenmez
HÜRRİYET okurları, gönderdikleri mail ve fakslarda, en çok “Bu yıl emekli olmayı tavsiye eder misiniz?” diye soruyorlar. Yeni yasa nedeniyle, çok kişi telaşa kapılmış durumda.
Bir yere gidiyoruz, yanımıza yaklaşıp “Yeni yasanın yürürlüğe gireceği 2007 yılından önce, emekli olmamızda fayda var mı?” diye soruyorlar. Üniversitede, öğrencilerin en çok sorduğu soru “Hocam, evdekiler şu soruyu size sormamızı istediler; 2006’da emekli olsunlar mı yoksa çalışmaya devam mı etsinler?”
Özetle, herkes bu sorunun yanıtını arıyor. Yeni yasa ile birlikte işçi, memur, esnaf, sanatkar ve daha birçok kişi emeklilik yaşının uzayacağı ve gelecek yıllarda, emekli aylığının düşeceği endişesi içinde…
Emekli olmaya hak kazanmış olanların, 2007 yılından önce, emekli olma telaşına düşmelerine gerek yok. Çünkü, emekliliğe hak kazananlar yasadan olumsuz etkilenmeyecekler.
Yeni yasa yürürlüğe girmeden yani 1 Ocak 2007 tarihinden önce TC Emekli Sandığı, SSK ya da Bağ-Kur sigortalısı olup, emekliliğe hak kazananların, prim ödeme gün sayıları ve emekliye ayrılma yaşı değişmeyecek.
Yeni yasa, geç emekliliğe teşvik ediyor. Emekliliğe hak kazanmış olanların, yasa yürürlüğe girdikten sonra çalışmaya devam etmeleri durumunda, eskisine oranla, daha yüksek aylık almaları söz konusu.
Okurlarımızdan, “Emekliliğe hak kazandım. 2007’de çalışmaya devam edeceğim. Bu durumda, örneğin 2010’da emekli olduğumda, emekli aylığımın 4 yıllık bölümü yeni sisteme göre mi hesaplanacak?” sorusu gelmişti.
Bu okurumuzun emekli aylığının 1 Ocak 2007’den önceki çalışma süresine ait kısmı yine mevcut yasa hükümlerine göre hesaplanacak. Hizmet sürenin 1 Ocak 2007’den sonraki kısmına ait aylık ise yeni yasa hükümlerine göre hesaplanacak. Emekli aylığı, 1 Ocak 2007 öncesi ve sonrasına ait hizmet süreleri dikkate alınarak hesaplanacak kısmi aylıkların toplamından oluşacak.
