Almanya’da, 01.01.1991 tarihinden beri yürürlükte bulunan Yabancılar Yasasının (Ausländergesetz-AuslG) 5’inci maddesi, “ikamet müsaadesi”nın (Aufenthaltsgenehmigung) türleri aşağıdaki gibidir;
- “oturma izni” (Aufenthaltserlaubnis),
- “oturma hakkı” (Aufenthaltsberechtigung),
- “amaca bağlı oturma izni” (Aufenthaltsbewilligung) ve
- özel oturma izni (Aufenthaltsbefugnis)
olarak belirlemiştir.
1-“Oturma izni”, Almanya’da belirli bir amaçla, örneğin ziyaret, eğitim, staj.. gibi amaçlarla ikamet etmeyen, bağımlı veya bağımsız olarak çalışarak geçimini sağlayan yabancı uyruklulara verilen ikamet müsadesidir; “süreli” (befristete Aufenthaltserlaubnis) veya “süresiz” (unbefristete Aufenthaltserlaubnis) olarak verilebilmektedir.
2-“Oturma hakkı” Almanya’da, “oturma izni” sahibi olarak belirli bir süre (8 yıl) ikamet etmiş yabancı uyruklulara verilen güvenceli ikamet müsaadesidir.
3-“Amaca bağlı oturma izni” (Aufenthaltsbewilligung), Almanya’da, örneğin eğitim, ziyaret gibi belirli bir amaçla ikamet eden yabancılara, en çok 2 yıl süreli olarak verilen ve süresi aynı amaçla ikamet kaydıyla en çok 2 yıl uzatılan süreli bir ikamet müsaadesidir.
4-“Özel oturma izni” ise, devletler hukukuna göre veya insani nedenlerle ya da Almanya Federal Cumhuriyetinin çıkarları gereği Almanya’da kalmasına müsaade edilmesi gereken ve kendilerine “oturma izni” (Aufenthaltserlaubnis) verilemeyen yabancı uyruklular için öngörülmüş bir ikamet müsaadesi türüdür.
Kendilerine, sayılan bu ikamet müsadelerinden biri verilemeyen, ancak siyasi, İnsani, … nedenlerle sınır dışı edilemeyen yabancı uyrukluların Almanya’da ikametlerine müsamaha edilmekte; kendilerine, Yabancılar Yasası hükümlerine göre, “müsamaha belgesi” (Duldung) verilmektedir.
Almanya’da sığınma talebinde bulunan yabancı uyruklulara ise, işlemler sonuçlandırılacağına kadar, Sığınma Usul İşlemleri Kanununa göre (Asylverfahrensgesetz) “ikamet müsaadesi” (Aufenthaltsgestattung) verilmekte; sığınma talebi reddedilen yabancı uyrukluya ise, Yabancılar Kanununa göre “özel oturma izni” (Aufenthaltsbefugnis) verilmektedir.
Federal Çalışma ve Sosyal Düzen Bakanlığı, 19.05.1997 tarihli Genelgesiyle, Almanya’ya 15.05.1997 tarihinden sonra girmiş olan sığınmacıların (kendilerine Sığınma Usul İşlemleri Kanununa göre, “ikamet müsaadesi” (Aufenthaltsgestattung) verilmiş olanların), Almanya’da kalmalarına müsamaha edilen yabancı uyrukluların (kendilerine, Yabancılar Yasasına göre “müsamaha belgesi” (Duldung) verilmiş olanların) ve “özel oturma izni” (Aufenthaltsbefugnis) sahibi olan yabancı uyrukluların “Alman iş piyasası”na girmelerini önlemişti.
Federal Çalışma ve Sosyal Düzen Bakanlığı, 17.09.1998 tarihli Çalışma İzinleri Tüzüğü’nde (Arbeitsgenehmigungsverordnung) yaptığı bir değişiklikle, “Aufenthaltsgestattung”, “Duldung” ve “Aufenthaltsbefugnis” sahibi yabancı uyruklulara Almanya’da iş piyasasına girme ve “işçi” veya “müstahdem” statüsünde çalışma olanağı tanımıştır.
Kaynak: Berlin Büyükelçiliği Çalışma ve Sosyal Güvenlik Müşavirliği
